Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntılar yüreğimizi yakıp küle çevirdi adeta. Binlerce kişinin enkaz altında kalarak hayatını kaybetti felaketlerin akabinde gündeme gelen hususlardan biri de EMASYA Protokolü oldu. Sarsıntı bölgesine acil müdahale etmekte geç kalındığı iddasıyla gündeme gelen EMASYA Protokolü hakkında yapılan araştırmalar sürat kazandı. Peki EMASYA ne demek, açılımı nedir? EMASYA Protokolü ne vakit, neden kaldırıldı? EMASYA Protokolü içeriği nedir, hangi durumlarda uygulanır?
Detayların tamamı içeriğimizde…
6 Şubat Pazartesi günü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki sarsıntı binlerce kişiyi uykusunda yakaladı.
11 kenti etkileyen felaketin üzerinden birkaç saat geçmişti ki Kahramanmaraş’a bağlı Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğünde ikinci bir sarsıntı daha yaşandı.
Binlerce binayı enkaz yığınına çeviren sarsıntı bölgesinde enkaz altında kalan pek çok kişi oldu. 04.17 saatinde meydana gelen birinci sarsıntının akabinde müdahale edilmekte geç kalındığı tezleri gündem oldu.
Uluslararası yardım davetlerinin akabinde bölgeye çok sayıda takım sevk edildi. Lakin binlerce canımız ya göçük altında kalarak ya da dondurucu soğuklar nedeniyle hayatını yitirdi.
Depremzedelere müdahalenin birinci evresinde askerin afet uyumunun içinde bulunmaması, EMASYA Protokolü’nün artık uygulanmıyor olması olarak değerlendirildi.
Askerin birinci günden alana inmemesi üzerine tekrar gündeme gelen EMASYA Protokolü hakkında araştırmalar başladı.
EMASYA Nedir?
Askerin, polisin kâfi olmadığı durumlarda toplumsal olaylara müdahalesine yönelik zorunlu düzenleme EMASYA Protokolü olarak kıymetlendirilir. Bu çerçevede, İçişleri Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı arasında kimin ne yapacağı evvelce belirleniyordu.
EMASYA Protokolü, askerlere kentlerde yaşanan toplumsal olaylara müdahale imkanı tanır. 27 unsurdan oluşan protokolde asker; terörle alakalı kuşku duyulan durumlarda, sel, yangın, sarsıntı üzere doğal afet anlarında alana iner. Asker, afetin gerçekleştiği vilayet yahut ilçelerde kâfi müdahalenin bulunmadığı durumlarda, sivil bir denetim ile yardımı ele alabilir.
EMASYA Açılımı Nedir?
Depremlerin akabinde tekrar masaya yatırılan EMASYA, ”Emniyet-Asayiş-Yardımlaşma’ sözlerinin kısaltılmış halidir.
EMASYA Protokolü Birinci Olarak Ne Vakit İmzalandı?
EMASYA Protokolü, birinci olarak 7 Temmuz 1997 tarihinde İçişleri Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı ortasında imzalandı. Bu protokolle birlikte Vilayet Yönetimi Kanunu’nda yapılan değişiklikle askerin, polisin kâfi olmadığı durumlarda toplumsal olaylara müdahalesine dönük bir düzenleme zarurî kılınmış oldu.
EMASYA Protokolü Neden, Ne Vakit Kaldırıldı?
Askerin ‘vali müsaadesi olmadan’ doğal afet yaşanan bölgeye müdahale edebildiği EMASYA Protokolü Türkiye’de 13 yıl boyunca uygulandı. Asker tarafından afetzedelerin gerekli tüm muhtaçlıklarının (çadır, su, yiyecek vb) karşılandığı bu protokol ‘Darbeye taban hazırlıyor’ gerekçesiyle 4 Şubat 2010 tarihinde iptal edildi.
EMASYA Protokolü, 6 yılın akabinde 14 Temmuz 2016 tarihinde 6722 sayılı yasa ile tekrar yürürlüğe girdi. Resmi Gazete’de tekrar uygulamaya konulduğu açıklanan protokol, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra bir sefer daha kaldırıldı.
EMASYA Protokolü İçeriği Nedir?
-
Validen müsaade almadan, birlik kumandanının buyruğu ile operasyon yapabilecek olan asker arama ve operasyonlarında da hakim müsaadesine gerek duymayacak.
-
Kamu tertibinin bozulması halinde İçişleri Bakanı’nın teklifi ve Bakanlar Şurası kararıyla ilgili bölgeye askeri birlik görevlendirilecek.
-
Askeri birliklerin çapı, teşkilatı, buyruk komuta alakaları, kuvvet kaydırılması konusundaki yetki Genelkurmay’ın olacak.
-
Her bir TSK işçisi, kendi birliğindeki kumandanının verdiği buyruğu ile, genel kolluk kuvvetlerinin yetkilerini de kullanıp, terör uğraşı yapacak.
-
Valiler ise protokolün uygulandığı periyotta uyum görevini yürütecek.
-
Polis ile asker ortak operasyonlarının komutası en yüksek rütbeli askeri birlik komutanında olacak.
-
Birliklerde özel olarak tahsisi edilmiş rastgele bir EMASYA birliği yoktur.
-
Türk Silahlı Kuvvetleri EMASYA birlikleri olarak ikiz vazifeli olarak kullanılabilir.
EMASYA Protokolü Birinci Olarak Ne Vakit Uygulandı?
EMASYA Protokolü birinci olarak tüm Türkiye’nin yüreğinde derin bir yara açan 17 Ağustos 1999 tarihinde Gölcük’te meydana gelen sarsıntıyla birlikte uygulandı. Yaşanan afetle birlikte, 34 bine yakın TSK işçisinin en süratli biçimde depremzedelere müdahale etti. Askerin çok çabuk bir şekilde afet bölgesine müdahale etmesi sayesinde kurtarılan kişi sayısı epeyce arttı. TSK’nın sarsıntı raporuna nazaran, zelzelenin birinci anından itibaren kriz merkezleri oluşturularak bölgeye müdahale edildi.