Bazı şahıslarda toplumla bağlarını gerektiren hallerde yaşanan tasa ve dehşet davranışları toplumsal hayatı engelleyip, bedensel ve ruhsal sıhhat üzerinde olumsuz tesirlere neden oluyor. Toplumsal fobi, anksiyete bozuklukları ortasında yaygınlığı en yüksek ve en fazla fonksiyonellik kaybının görüldüğü bir durum. Oburlarının önünde konuşmak; sunum yapmak, yemek yemek ve toplantı üzere tertiplere katılmak durumunda çarpıntı, terleme, yüz kızarması, titreme ve nefes almakta zorluk üzere bedensel tesirler izleniyor.
GENELLİKLE ÇOCUKLUK VE ERGENLİK PERİYODUNDA BAŞLIYOR
Sosyal fobinin, ekseriyetle çocukluk ve ergenlik devrinde başladığını, tedaviye başvurma yaşının ise 18-30 yaş ortası olduğunu belirten İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ) İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Psikoloji Bölümü’nden Psikiyatrist Dr. Öğr. Üyesi Yasin Genç, “Hastaların birçok düşük bir performansla yaşamalarına karşın tedaviye başvurmamaktadır. Bu kaygı nedeniyle diğerlerinin yanında konuşamaz, sunum yapamaz, amirlerinden bir şey isteyemez, karşı cinse arkadaşlık teklif edemez, restoranda ya da arkadaşlarının yanında yemek yiyemez ve genel tuvaletlere giremez duruma gelebilir. Dert uyandıran durumlarda yüzde kızarma ya da soluklaşma, ellerde titreme, terleme, konuşma bozuklukları, çarpıntı ve nefes almada zahmetler olabilmektedir. Birtakım hastalar ise toplumsal ortamlara girmeden yahut performans sergilemeden evvel sakinleştirici üzere hususlarla kendilerini tedavi etmeye çalışırlar. Unsur ve alkol bağımlılığı ile durum daha da karmaşık hale gelebilir” biçiminde konuştu.
GENETİK YATKINLIK VE ÇEVRESEL ETKENLER EHEMMİYET TAŞIYOR
Sosyal fobinin gelişmesinde genetik bir yatkınlık ve çevresel etkenlerin varlığından kelam edildiğini. Bilhassa iki çocuklar üzerinde yapılan çalışmalarda yüzde 50’ye varan genetik bir yatkınlık olduğunu belirten Yasin Genç, “Aşırı muhafazacı anne-baba tavrı toplumsal yeteneklerin gelişiminin olağan sürecini engelleyerek, toplumsal fobiye yatkınlık sebep olabilir. Ebeveynlerin, öteki insanların görüşlerinin ehemmiyetini abartılı bir halde vurgulamaları da çocuğu öteki insanlardan gelecek olumsuz değerlendirmelere karşı hassas yapabilir. Toplumsal açıdan anksiyöz ebeveynler, çocukta hem model alma hem de ebeveynlerin kendi anksiyetelerini denetim altına almak için çocuğun toplumsal ortamlara girmesini kısıtlamaları yoluyla ilerde çocukta toplumsal fobi gelişimine neden olabilir. Toplumsal fobi dışında, ebeveynde bulunan öbür anksiyete bozuklukları, depresif bozukluklar ve alkol kullanımının da çocukta toplumsal fobi görülme ihtimalini yükseltir” dedi.