BBC’ye konuşan Cindy Mccain, 18 Mayıs’ta sona erecek muahedenin yenilenmesi gerektiğini belirtti.
Tahıl ihracı muahedesi, devam eden savaşa rağmen Ukrayna’nın milyonlarca ton gıdayı gönderebilmesini sağladı. Muahede geçen Temmuz’da Türkiye ve BM’nin arabuluculuğunda yapılmıştı.
Anlaşmayla, Şubat 2022’deki işgalden sonra Ukrayna’nın Rus savaş gemileri tarafından bloke edilen Karadeniz’deki limanlarından besin hususları gönderebilmesi, global bir besin kriziyle başa çıkılabilmesine yardımcı olmuştu.
Ukrayna, ayçiçeği, mısır, buğday ve arpa üzere tahıl hususlarının esas ihracatçılarından ve WFP’nin satın aldığı buğdayın yarısından fazlası Ukrayna’dan gelmişti. Tıpkı vakitte BM de Moskova’nın kendi tarım eseri sevkiyatlarını yapabilmesini kabul etmişti.
McCain “Anlaşmayı yenilemeleri gerek. Yenilenmezse, bırakın dünyayı bölgeyi bile doyurabilmemiz mümkün değil. Bildiğiniz üzere Ukrayna Avrupa’nın tahıl ambarıydı ve artık bu türlü değil. Artık tahılı oradan alabilmeliyiz, zira bu durum öbür ülkeleri de etkiliyor” dedi.
Anlaşmanın 120 gün daha uzatılması gerekiyordu, fakat Rusya tahıl ve gübre ihracatı önündeki manileri münasebet göstererek, muahededen çekilme tehdidinde bulundu.
Rusya, Ukrayna, Türkiye ve BM’den üst seviye yetkililer Perşembe günü İstanbul’da buluşup, mutabakatın uzatılması için yapılan teklifleri ele aldı.
Kremlin’den yapılan açıklamada, Rusya başkanı Vladimir Putin’in gerekirse muahedenin uzatılmasını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşebileceğini belirtti, lakin şimdi rastgele bir görüşme planı duyurulmadı.
McCain ise WFP’nin dünya genelindeki ülkelere dağıtmak için öbür kaynaklardan tahıl satın aldığını, lakin artam maliyetler nedeniyle geçmişteki kadar çok sayıda insanı doyuramadığını anlattı.
McCain ayrıyeten, Ukraynalı çiftçilerin bu yıl eserlerini piyasaya sunamayabileceğini de belirtti. WFP Lideri “Hala çalışan kimi çiftlikler olduğunu biliyorum. Fakat üretim yapılan toprakların büyük bir çoğunluğunun artık mayınlı olduğunu unutmamak gerek” dedi.
McCain, Rusya’nın muahedeyi uzatmaya razı olup olmayacağı sorulduğunda ise “Hayır, pek optimist değilim. Şu ana kadar duyduklarıma nazaran yüzde 50/50. Bu beni çok kaygılandırıyor. Başka herkesi de kaygılandırmalı” dedi.
Milli Savunma Bakanlığı, görüşmelerde ilerleme sağlandığını ve tarafların dörtlü teknik görüşmeler konusunda görüş birliğine vardığını açıkladı.